Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την κατοχή και τον εμφύλιο, το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο ήταν στο μεγαλύτερο μέρος του κατεστραμμένο. Με την ίδρυση του ΟΤΕ το 1949 και τη χρηματική βοήθεια από το αμερικανικό σχέδιο Marshall, η τηλεφωνία παρουσίασε μεγάλη ανάπτυξη. Στα τέλη του 1955 οι νέες συνδέσεις αυξάνονται κατά  60% φθάνοντας τις 103.200, δηλαδή μέσα σε πέντε χρόνια (1950-1955) ο ΟΤΕ εγκατέστησε όσες νέες συνδέσεις κατάφερε να εγκαταστήσει η ΑΕΤΕ μέσα σε 19 χρόνια (1930-1949). Η τηλεφωνία συμβαδίζοντας με την αστικοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας συνέχισε να  επεκτείνεται τη δεκαετία του 1960 φθάνοντας στα τέλη του 1965 τους 401.749 συνδρομητές. Η πορεία του ΟΤΕ υπήρξε ανοδική στις επόμενες δεκαετίες με την ίδρυση νέων κέντρων, υπηρεσιών, επίγειων δορυφορικών σταθμών και τη συνεχή αύξηση των συνδρομητών του. Στην αλλαγή του αιώνα, το 2.000, οι κύριες τηλεφωνικές γραμμές έφθασαν τις 5.659.274.

Τηλεφωνικοί θάλαμοι τοποθετήθηκαν σε κεντρικά σημεία της Αθήνας και του Πειραιά τη δεκαετία του 1930. Καθώς η απόκτηση ιδιωτικής τηλεφωνικής συσκευής αποτελούσε ακόμη πολυτέλεια για το ευρύ κοινό, οι περισσότεροι Αθηναίοι προτιμούσαν να αγοράζουν μια μάρκα από το περίπτερο και να τηλεφωνούν από τα «κομψά κουτιά». Με πιο συνηθισμένη εικόνα τις ουρές έξω από τους θαλάμους σε κεντρικά σημεία της πόλης, η τηλεφωνία έγινε σύμβολο μιας νέας, μοντέρνας κοινωνικότητας, όπου το δημόσιο και το ιδιωτικό συγχέονταν.

Κατά την πρώτη δεκαετία ίδρυσης του ΟΤΕ (1950-1960) οι κοινόχρηστες τηλεφωνικές συνδιαλέξεις παρουσίασαν αύξηση κατά 51% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, γεγονός που φανερώνει τη σημασία των κοινόχρηστων τηλεφώνων για την εξυπηρέτηση των κοινωνικών και επαγγελματικών αναγκών του ευρύτερου κοινού. Τη δεκαετία του 1980 - αρχές δεκαετίας του 1990 η κοινόχρηστη τηλεφωνία γνώρισε πτώση. Το 1992 κατά τη διάρκεια της 57ης ΔΕΘ λειτούργησε ο πρώτος καρτοδέκτης και άρχισε η σταδιακή αντικατάσταση των νομισματοδεκτών.

Η ιστορία του τηλεφώνου είναι μια ιστορία συνεχών μεταμορφώσεων. Μία αδιάκοπη προσπάθεια για τη μετάδοση της ανθρώπινης φωνής με νέες μεθόδους, τεχνολογικές καινοτομίες και σχεδιαστικές αλλαγές. Η εξέλιξη των τηλεφωνικών συσκευών, όχι πάντα αντιληπτή στο χρήστη, ακολουθεί την πρόοδο της τεχνολογίας, τις καταναλωτικές ανάγκες και τις αισθητικές απαιτήσεις κάθε εποχής.

1890-1900

Τα πρώτα τηλέφωνα είναι συνήθως επιτοίχια, κατασκευασμένα από ξύλο και μπρούντζο. Απαραίτητα εξαρτήματα είναι ο χειροκίνητος μοχλός για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, η χοάνη που συνδέεται με το μικρόφωνο και το ακουστικό που κρέμεται από το πλάι της συσκευής.

1910-1930

Εμφανίζονται τα πρώτα αυτόματα τηλέφωνα με περιστρεφόμενο δίσκο κλήσης (καντράν). Οι συσκευές γίνονται σταδιακά μεταλλικές και επιτραπέζιες. Τα ακουστικά είναι μπρούτζινα και έχουν επένδυση από βακελίτη. Το σχέδιο και το χρώμα του τηλεφώνου ανταποκρίνεται στη κοινωνική θέση του κατόχου του.

1930-1940

Τα μοντέλα μαζικής παραγωγής τύπου W28 εξελίσσονται παράλληλα με τα τηλέφωνα πολυτελείας. Δίπλα στις συσκευές με το χρυσό χρώμα συνυπάρχουν τα μαύρα αυτόματα επιτραπέζια τηλέφωνα από βακελίτη και ατσάλινη βάση.

1940-1950

Η δεκαετία των πολεμικών συρράξεων παρήγαγε τις τηλεπικοινωνιακές συσκευές που ήταν αναγκαίες στον πόλεμο. Φορητά μαγνητικά στρατιωτικά τηλέφωνα, στρατιωτικούς ασυρμάτους σε χακί θήκες και συσκευές ελέγχου και αναμετάδοσης ασύρματου σήματος που χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Κορέα (1950).

1950-1960

Τη δεκαετία του 1950 το τηλέφωνο μετατρέπεται σε οικιακό, διακοσμητικό αντικείμενο. Οι συσκευές γίνονται πολύχρωμες και το σχήμα παύει να είναι τόσο συντηρητικό και τυποποιημένο. Το τηλέφωνο είναι πλέον ένα καταναλωτικό αγαθό που απευθύνεται σε όλα τα γούστα και τις κοινωνικές ομάδες.

1970-1980

Στις τηλεφωνικές συσκευές της περιόδου κυριαρχεί η pop, ανάλαφρη αισθητική. Το τηλέφωνο μπαίνει σε εκατομμύρια σπίτια και πρέπει να ακολουθεί τη μόδα. Παράλληλα εμφανίζονται οι συσκευές με πλήκτρα που αντικαθιστούν τον περιστρεφόμενο δίσκο κλήσης.

Οι πρώτες γυναίκες που προσλήφθηκαν σε δημόσιες θέσεις στην Ελλάδα εργάστηκαν στα τηλεγραφεία και τα τηλεφωνεία της χώρας με το νόμο του 1908. Οι πρώτες τηλεφωνήτριες είναι νέες, ανύπαντρες, συνήθως με δίπλωμα δασκάλας, η θέση τους είναι χαμηλή στην υπαλληλική ιεραρχία χωρίς προοπτική εξέλιξης ενώ οι συνθήκες εργασίας πολύ αντίξοες. Σύμφωνα με υπόμνημα των ιδίων στη Βουλή, η κυριότερη αιτία θανάτου των τηλεφωνητριών ήταν η φυματίωση.

Η εργασία τους ήταν να απαντούν σε τηλεφωνικές κλήσεις και συνδέοντας τα κατάλληλα βύσματα στους μεταλλάκτες να δημιουργούν μια τηλεφωνική σύνδεση ανάμεσα σε δύο συνδρομητές. Οι τηλεφωνήτριες μπορούσαν να ακούσουν όλες τις συνομιλίες που είχαν ενεργοποιήσει. Χαρακτηριστικό είναι ότι όταν το 1978 ο Σεργκέι Καούζοφ έκανε πρόταση γάμου στη Χριστίνα Ωνάση μέσω τηλεφώνου, εκείνη που γνώριζε ότι οι τηλεφωνήτριες άκουγαν τη συνομιλία τις ρώτησε αν έπρεπε να δεχτεί την πρόταση και εκείνες απάντησαν ενθουσιωδώς «ναι!».

Την 1^η Σεπτεμβρίου 1949, με τη ραδιοτηλεγραφική σύνδεση μεταξύ Ελλάδας και Αμερικής, εγκαινιάζεται η φωτοτηλεγραφική υπηρεσία στην Ελλάδα. Για τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες όλες οι απεικονίσεις της πολιτικής, κοινωνικής, αθλητικής και πολιτισμικής ζωής, που θα δημοσιευθούν στον τύπο της εποχής,  θα περάσουν από το τηλεφωτογραφικό μηχάνημα του ΟΤΕ. Με τη βελτίωση και την εξάπλωση της χρήσης των συσκευών fax, η τηλεφωτογραφία σταδιακά θα παρακμάσει κατά την δεκαετία του 1990 και στο τέλος θα εκλείψει.

Η τεχνολογική καινοτομία της διαβίβασης εικόνων μέσω τηλεγραφικών αγωγών, που επιτεύχθηκε το 1906, ανήκει στον Γερμανό φυσικό Άρθουρ Κορν. Το μηχάνημα της τηλεφωτογραφίας λειτουργεί ως εξής: Η φωτογραφία τοποθετείται στο κύλινδρο του μηχανήματος, ο οποίος περιστρέφεται και τη σαρώνει σε περίπου 15 λεπτά. Στο πίσω μέρος του κυλίνδρου υπάρχει φωτοκύτταρο το οποίο «διαβάζει τη φωτογραφία», μεταφέροντας μικρά ή μεγάλα ρεύματα σε μεγάλες αποστάσεις με τη βοήθεια ενισχυτών. Στο τόπο προορισμού υπάρχει το αντίστοιχο μηχάνημα με «καθαρό» αφώτιστο φιλμ τοποθετημένο στο αντίστοιχο κύλινδρο. Το ηλεκτρικό σήμα μετατρέπεται με τη βοήθεια φωτοκύτταρου σε φωτεινή ακτινοβολία, η οποία μαυρίζει το καθαρό  φιλμ ανάλογα με τα δεδομένα. Το αρνητικό αυτό φιλμ το εμφανίζουμε με τη γνωστή φωτογραφική διαδικασία σε περίπου 20 λεπτά, κι έτσι παίρνουμε τη φωτογραφία στο τόπο προορισμού.  

Η μετάδοση φωτογραφιών και κειμένων από απόσταση, μέθοδος διαδεδομένη και εμπορευματοποιημένη στην Ευρώπη και την Αμερική από την δεκαετία του 1920, έγινε δυνατή στην Ελλάδα με την εγκατάσταση τηλεφωτογραφικού μηχανήματος στο Κεντρικό Τηλεγραφείο Αθηνών και τη συνεργασία με την εταιρεία Cable & Wireless, που επέτρεψε τη ραδιοτηλεγραφική σύνδεση (wirephoto broadcasting) με το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη. Ο χρόνος μεταβίβασης μιας τηλεφωτογραφίας από την Αθήνα στο Λονδίνο ήταν 10 λεπτά και το κόστος κυμαινόταν μεταξύ 145.000-199.500 δραχμές, ανάλογα με το μέγεθος της φωτογραφίας. Το 1957, όταν τερματίστηκε η σύμβαση του κράτους με την Cable and Wireless, η λειτουργία της υπηρεσίας πέρασε ολοκληρωτικά στον ΟΤΕ.

Η υπηρεσία εξυπηρετούσε σχεδόν αποκλειστικά τις ανάγκες του φωτοειδησεογραφικού ρεπορτάζ και επομένως η εξέλιξη της ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τον κόσμο του Τύπου. Οι τεχνικοί συνήθιζαν να κρατούν αντίγραφα των τηλεφωτογραφιών για λόγους ασφαλείας και σταδιακά δημιουργήθηκε ένας όγκος από φωτογραφίες, δημοσιευμένες και αδημοσίευτες, που φυλάσσονταν σε κάποια από τις αίθουσες της τηλεφωτογραφίας. Αυτά τα αντίγραφα αποτέλεσαν τον πυρήνα της συλλογής του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών Ομίλου ΟΤΕ, το οποίο διαθέτει σήμερα ένα αρχείο από 13.500 περίπου φωτογραφίες.

Σημαντικό σταθμό στην ιστορία των δορυφορικών επικοινωνιών αποτελεί το έτος 1965, καθώς τότε τίθεται σε τροχιά ο πρώτος γεωστατικός εμπορικός δορυφόρος, Ιntelsat I (Early Bird), εγκαινιάζοντας τη μεγάλη ακολουθία των δορυφόρων της International Telecommunication Satellite Organisation. Το ίδιο έτος υπογράφεται συμφωνία συμμετοχής της Ελλάδας στο Διεθνή Δορυφορικό Οργανισμό με εκπρόσωπό της τον ΟΤΕ. Πέντε χρόνια αργότερα, λειτουργεί η πρώτη κεραία του Κέντρου Δορυφορικών Επικοινωνιών «Θερμοπύλαι», που είναι από τις πρώτες στην Ευρώπη.

Στην είσοδο του 21^ου αιώνα οι ανάγκες της χώρας για επέκταση της δορυφορικής επικοινωνίας ήταν μεγάλες, λόγω κυρίως της τηλεοπτικής κάλυψης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και της αυξημένης ζήτησης των υπηρεσιών διαδικτύου και της κινητής τηλεφωνίας. Η Ελλάδα γίνεται μέλος της ESA (European Space Agency) το 2001 και τον επόμενο χρόνο μισθώνει τον πρώτο Ελληνικό Δορυφόρο, τον Kopernikous.

Ο πρώτος Ελληνικός Δορυφόρος (HELLAS-SAT), γαλλικής κατασκευής, εκτοξεύθηκε από το ακρωτήριο Κανάβεραλ τον Μάιο του 2003. Το εγχείρημα της δημιουργίας του HELLAS-SAT ήταν δαπανηρό και δύσκολο, ωστόσο επιτεύχθηκε με ίδια μέσα, καθώς συμμετείχαν στη σχεδίαση Έλληνες και Κύπριοι τεχνικοί. Ο δορυφόρος κάλυπτε μεγάλος μέρος της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας και αποτέλεσε μεγάλη εμπορική επιτυχία του ΟΤΕ.

«Στον επόμενο τόνο η ώρα θα είναι…»

Ο Ωρολέκτης χρησιμοποιήθηκε από το 1975 έως το 2000, από τον ΟΤΕ στην υπηρεσία ενημέρωσης δεδομένων ώρας. Πρόκειται για μια σιδερένια μεταλλική κατασκευή στην οποία είναι τοποθετημένα ένα ρολόι μεγάλης ακριβείας και ένας μεγάλος μεταλλικός κύλινδρος που περιστρέφεται. Πάνω στο κύλινδρο είναι γραμμένες οι φωνές των λεπτών, των ωρών και των δευτερολέπτων του εικοσιτετραώρου.  Για 25 χρόνια, όποιος καλούσε το 141, άκουγε την ώρα Ελλάδος από το σύστημα αυτό. Από το 2008 καλούμε το 14844, το οποίο βέβαια μεταδίδει την ώρα με ψηφιακά μέσα.

Από την ίδρυση του ΟΤΕ υπήρχαν μαγνητοφωνημένες υπηρεσίες ενημέρωσης κοινού μέσω ενός ειδικού μηχανήματος αναπαραγωγής χρήσιμων πληροφοριών, του αστυλέκτη. Αυτές οι υπηρεσίες λειτουργούσαν όλο το 24ωρο, χρησιμοποιούσαν ειδικές εγγραφές σε μαγνητόφωνα-κειμενολέκτες και παρείχαν πληροφόρηση για διάφορα θέματα, όπως το 115 για ειδήσεις, το 111 για τον ιππόδρομο, το 148 για το δελτίο καιρού, το 102 για φαρμακεία κλπ.

Τα μηνύματα των υπηρεσιών αυτών ήταν γραμμένα πάνω σε μεταλλικό δίσκο, ο οποίος ήταν επανεγγράψιμος. Υπήρχαν δύο ειδικά studio, στον 2^ο  όροφο του κτηρίου της Πατησίων 85, όπου πραγματοποιούνταν αυτές οι εγγραφές. Οι συγκεκριμένες υπηρεσίες λειτούργησαν από το 1950 και με αρκετές μετατροπές εξακολουθούν να λειτουργούν μέχρι και σήμερα.

Στο σημείο αυτό παρουσιάζεται εγκατεστημένο ένα πλήρες τηλεπικοινωνιακό αναλογικό σύστημα με δύο τερματικά κέντρα και όλο τον ενδιάμεσο εξοπλισμό, για την εξασφάλιση της επικοινωνίας. Αποτελεί μέρος ικριωμάτων μεταλλακτών των αυτόματων κέντρων (αστικού και υπεραστικού) Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

Με την ανακάλυψη του τηλεφώνου από τον Γκράχαμ Μπελ το 1876, δημιουργήθηκε και το πρώτο χειροκίνητο τηλεφωνικό κέντρο. Η διαδικασία κλήσης γινόταν με το σήκωμα του ακουστικού και την περιστροφή του μανιατού (μανιβέλας), κίνηση που οδηγούσε στο τηλεφωνικό κέντρο και την αντίστοιχη τηλεφωνήτρια. Ο καλών δήλωνε στην τηλεφωνήτρια με ποιον επιθυμούσε  να μιλήσει δηλώνοντας είτε το ονοματεπώνυμο, είτε τον τηλεφωνικό του αριθμό και ακολούθως η τηλεφωνήτρια τον συνέδεε με αυτόν που είχε ζητήσει.

Η μετάβαση από τα χειροκίνητα στα αυτόματα κέντρα έγινε χάρη σε ένα τυχαίο γεγονός. Γύρω στα 1880 στο Kansas city των Η.Π.Α. ο Almon Brown Strowger  (1839-1902), ο οποίος ήταν εργολάβος κηδειών,  αποφάσισε να τοποθετήσει  ένα τηλεφωνικό κέντρο στο γραφείο του, με σκοπό να αυξήσει τη δουλειά του. Ανάμεσα στις τηλεφωνήτριες όμως που προσέλαβε ήταν και η γυναίκα ενός ανταγωνιστή του με αποτέλεσμα, όταν κάποιος πελάτης καλούσε, εκείνη να μεταβιβάζει τις κλήσεις στο γραφείο του άνδρα της. Έτσι ο Strowger εφηύρε το 1889 τον υψοστροφικό επιλογέα, δίνοντας οριστικά λύση στο πρόβλημα της αυτόματης τηλεφωνίας. Έκτοτε, οποιοσδήποτε ήθελε να καλέσει έναν αριθμό, μπορούσε να το κάνει αυτόματα σχηματίζοντας το νούμερο στο καντράν της τηλεφωνικής του συσκευής, χωρίς να χρειάζεται πλέον η μεσολάβηση της τηλεφωνήτριας.

Το πρώτο αυτόματο τηλεφωνικό κέντρο εγκαταστάθηκε και λειτούργησε το 1892. Στην Ελλάδα τα αναλογικά αυτόματα τηλεφωνικά κέντρα  λειτούργησαν μέχρι και το τέλος του 1980, οπότε σταδιακά άρχισε η ψηφιοποίηση του δικτύου, το οποίο σήμερα είναι 100% ψηφιοποιημένο.

Μια τυπική διάταξη τηλεφωνικής γραμμής από τα τηλεφωνικά κέντρα του ΟΤΕ μέχρι το σπίτι μας. Στην αρχή της εμφάνισης του τηλεφώνου, δύο απλές τηλεφωνικές συσκευές συνδέονταν απευθείας μεταξύ τους μέσω καλωδίου από χαλκό. Η αλματώδης αύξηση των χρηστών, οδήγησε στην ανάγκη δημιουργίας τηλεφωνικών κέντρων. Τα Κέντρα δεν ήταν δυνατό να συνδέονται απευθείας με τους συνδρομητές, ακριβώς λόγω του μεγάλου πλήθους τηλεφωνικών γραμμών. Έτσι δημιουργήθηκαν κατά τόπους «ενδιάμεσοι» κατανεμητές (καμπίνες)  όπου οι συνδρομητές μιας περιοχής συνδέονταν ακτινωτά, μειώνοντας έτσι το μήκος των συνδρομητικών καλωδίων στο ελάχιστο.

Έως το 1980 η τηλεφωνική γραμμή που ξεκινούσε από το τηλεφωνικό κέντρο, συνδεόταν με την καμπίνα μέσω καλωδίου χαλκού και με τον ίδιο τρόπο κατέληγε στο σπίτι μας. Από το 1980 και μετά ξεκινά σταδιακά η ψηφιοποίηση του δικτύου,  που σηματοδοτεί το πέρασμα από το χαλκό στην οπτική ίνα.

Στην πρώτη φάση τα καλώδια οπτικών ινών αντικατέστησαν τα χάλκινα καλώδια στη σύνδεση των αστικών κέντρων με τις καμπίνες, επιτρέποντας σημαντικά υψηλότερες ταχύτητες πρόσβασης στο Internet (από τα 24Mbps στα 50Mbps). Η επόμενη φάση που πρόκειται να οδηγήσει σε ταχύτητες μέχρι και 1Gbps, είναι να αντικατασταθεί το χάλκινο καλώδιο που συνδέει την καμπίνα με κάθε σπίτι, από οπτική ίνα, ουσιαστικά δηλαδή ολόκληρη η διαδρομή της τηλεφωνικής γραμμής να αποτελείται από καλώδιο οπτικών ινών (Fiber to the Home).

Τα πρώτα κινητά τηλέφωνα/ραδιοτηλέφωνα ήταν τηλέφωνα αυτοκινήτου. Το 1973 πραγματοποιείται η πρώτη κλήση από κινητό τηλέφωνο με κυψελωτό σύστημα επικοινωνίας από τον Μάρτιν Κούπερ. Η συσκευή ζύγιζε 1,1 κιλό.  Την δεκαετία του 1980 θα κυκλοφορήσουν τα πρώτα αναλογικά κινητά τηλέφωνα στο μέγεθος μιας μικρής βαλίτσας.

Το 1992 ξεκινά  να λειτουργεί το GSM, το Παγκόσμιο Σύστημα για την Κινητή Τηλεφωνία. Την ίδια χρονιά εκδίδονται στην Ελλάδα οι δύο πρώτες άδειες εταιριών κινητής τηλεφωνίας και το 1997 τα πρώτα καρτοκινητά τηλέφωνα οδηγούν στη μεγάλη αύξηση των συνδέσεων. Το 1998 η Cosmote μπαίνει στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας, εμφανίζονται τα τηλέφωνα 2G και το ψηφιακό σήμα ξεκινά.

2000-2010: Με το κινητό κάθε στιγμή επαναπροσδιορίζεται σε απευθείας σύνδεση με όλες τις δραστηριότητες της καθημερινότητας. Το κινητό μετατρέπεται σε ένα υβρίδιο συσκευών: παιχνιδομηχανή, μέσο ψυχαγωγίας, φωτογραφική μηχανή.

2010-2020: Το κινητό είναι πλέον μια έξυπνη συσκευή. Έρχονται τα κινητά τρίτης γενιάς, 3G. Τα smart phones κατακτούν την αγορά. Η εποχή των απεριόριστων δυνατοτήτων των πολυμέσων έχει ξεκινήσει. Η παγκόσμια υιοθέτηση της 4G τεχνολογίας βελτιώνει εξαιρετικά τις δυνατότητες ροής βίντεο (video streaming) και κλήσεων. Το  μέγεθος της οθόνης συνεχίζει να αυξάνεται για να μεγιστοποιήσει την εμπειρία αυτών των λειτουργιών. Παράλληλα εμφανίζονται οι πολλαπλές κάμερες για καλύτερη απόδοση στη λήψη φωτογραφιών.

Τον Μάιο του 2019 εγκαινιάζεται  η πρώτη υπηρεσία 5G στην Ευρώπη. Υπόσχεται εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες δεδομένων και αξιοπιστία, ενισχύοντας τη ροή βίντεο εξαιρετικά υψηλής ανάλυσης και τα κινητά παιχνίδια. Oι πραγματικές ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων θα είναι 10 φορές πιο γρήγορες από το 4G.