Η Μελίνα Μερκούρη στις τηλεφωτογραφίες του Μουσείου

Το Σάββατο 18 Οκτωβρίου συμπληρώνονται 105 χρόνια από τη γέννηση της Μελίνας Μερκούρη (1920–1994) ‒ της γυναίκας που σημάδεψε με το πάθος, το ταλέντο και τη φωνή της την Ελλάδα του 20ού αιώνα. Ηθοποιός διεθνούς ακτινοβολίας, αγωνίστρια ενάντια στη χούντα και πολιτικός με όραμα, η Μερκούρη υπήρξε σύμβολο ελευθερίας, τέχνης και ελληνικότητας.

Απόγονος πολιτικής οικογένειας (πατέρας της ήταν ο βουλευτής και υπουργός Δημόσιας Τάξης και Δημοσίων Έργων, Σταμάτης Μερκούρης), ξεχώρισε από νωρίς για τις υποκριτικές της ικανότητες, συμμετέχοντας σε θεατρικές και κινηματογραφικές παραστάσεις στην Ελλάδα και τη Γαλλία.

Με το «Ποτέ την Κυριακή» του Αμερικανού σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν (1960) απέσπασε το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο Φεστιβάλ των Καννών και ήταν υποψήφια για Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου. Η συνεργασία και ο γάμος της με τον Ντασέν την ανέδειξαν σε παγκόσμιο πρόσωπο του ελληνικού κινηματογράφου.

Κατά τη δικτατορία (1967–1974), η φωνή της έγινε διεθνές σύμβολο αντίστασης. Από την εξορία κατήγγειλε τη χούντα, συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις και συναυλίες υπέρ της ελευθερίας. Στη ιστορία έμεινε η φράση της «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα», ως απάντηση στην απόφαση του Στυλιανού Παττακού να της αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια. 

Ως υπουργός Πολιτισμού (1981–1989, 1993–1994), υπήρξε η μακροβιότερη της Μεταπολίτευσης. Υποστήριζε πως ο πολιτισμός «είναι η ψυχή της κοινωνίας» και εργάστηκε για έναν πολιτισμό ανοιχτό σε όλους. Δύο από τις σημαντικότερες στιγμές της υπουργικής της θητείας ήταν όταν έθεσε το ζήτημα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα (1982) και όταν εμπνεύστηκε τον θεσμό των «Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης» (1985), θεμελιώνοντας τη θέση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό πολιτιστικό χάρτη.

Με αφορμή την επέτειο των 105 χρόνων από τη γέννησή της, το Μουσείο Τηλεπικοινωνιών ΟΤΕ παρουσιάζει δύο τηλεφωτογραφίες της συλλογής του (Αρχείο αδελφών Φλώρου – Νίκος Λ. Φλώρος), οι οποίες χρονολογούνται πιθανότατα στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Στην πρώτη, ο φακός απαθανατίζει τη Μελίνα, μάλλον κατά τη διάρκεια προετοιμασίας κάποιου έργου, έχοντας στα πόδιά της σελίδες σεναρίου (διακρίνεται ο τίτλος «Five Pieces of Maria»), που όμως δεν έμελλε να γίνει ποτέ ταινία, ενώ στη δεύτερη εικονίζεται με τον Ζυλ Ντασέν με φόντο την Ακρόπολη.

Περισσότερα πρόσωπα και στιγμές από την πολιτική, κοινωνική, αθλητική και πολιτιστική ζωή της χώρας κατά την περίοδο 1949-1988, αποτυπώνονται στη συλλογή των 13.320 τηλεφωτογραφιών του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών.