Σαν σήμερα: η εποχή της τηλεγραφίας ξεκινά

«Χθες ετελέσθη εν Πειραιεί ευάρεστος τελετή ενώπιον των Α.Α. Μ.Μ. του Βασιλέως και της Βασιλίσσις, του Υπουργείου, των Προεδρείων και του Διπλωματικού Σώματος και πλήθους ικανού ερρίφθη ο ηλεκτρικός κάλως, ο μέλλων να συνδέση τον Πειραιά μετά της Σύρου», έγραφε η εφημερίδα Αιών στις 27 Νοεμβρίου 1858, αναγγέλλοντας τη μεγάλη είδηση για την εισαγωγή του ηλεκτρικού τηλέγραφου στην Ελλάδα.

Η χώρα μέχρι τότε ήταν αποκομμένη και ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας με το εξωτερικό ήταν η θάλασσα. Για την ελληνική κυβέρνηση η υιοθέτηση του τηλέγραφου αποτελούσε εργαλείο άμεσης επικοινωνίας της χώρας με την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη, αλλά και ένα διπλωματικό μήνυμα ότι το νεότερο ελληνικό κράτος κινούνταν πλέον σε τροχιά εκσυγχρονισμού. Παράλληλα, την ίδια εποχή άρχισε και η εγκατάσταση εναέριων τηλεγραφικών γραμμών σε όλη την επικράτεια.

Η αγγλική εταιρεία Newall & Co Elba συμφώνησε με την κυβέρνηση στις 28 Οκτωβρίου 1858 για την αγορά και εγκατάσταση ενός υποβρυχίου καλωδίου, αποτελούμενου από ένα ηλεκτρικό σύρμα, το οποίο θα συνέδεε τον Πειραιά με την Ερμούπολη, το σημαντικότερο εμπορικό λιμάνι της χώρας. Για την πόντιση του καλωδίου θα χρησιμοποιούταν το ίδιο ατμόπλοιο που είχε συμμετάσχει στην εγκατάσταση σημαντικών υποβρύχιων τηλεγραφικών γραμμών της περιόδου, ενώ το τίμημα της συμφωνίας από την ελληνική πλευρά ανερχόταν στις 176 λίρες ανά ναυτικό μίλι.

Η είδηση έγινε αποδεκτή με ενθουσιασμό από τον Τύπο, όπως φανερώνουν τα φύλλα της εποχής. Ο Αιών συνεχάρη την κυβέρνηση για το έργο, σχολιάζοντας παράλληλα την καθυστέρηση της έλευσης του τηλεγράφου: «Οφείλομεν να συγχαρώμεν την Κυβέρνησιν, εκπεραιώσασαν τοιούτον αγαθόν έργον· διότι αληθής αδικαιολόγητος όλως υπήρχεν ο αφορισμός ούτος της Ελλάδος μόνης από της τηλεγραφικής κοινωνίας».

Αρχές Δεκεμβρίου του 1858 είχε πλέον ολοκληρωθεί η εγκατάσταση του καλωδίου και η ανταλλαγή δοκιμαστικών σημάτων, ενώ μέσα στο 1859 άρχισαν να στέλνονται τα πρώτα τηλεγραφήματα από την κρατική τηλεγραφική υπηρεσία. Ανάμεσά τους και ένα τηλεγράφημα εμπορικού χαρακτήρα, το οποίο φυλάσσεται σήμερα στη συλλογή τηλεγραφημάτων του Μουσείου. Το συγκεκριμένο τηλεγράφημα στάλθηκε από την Κωνσταντινούπολη στις 28 Ιουλίου 1859, ώρα 3:30 μ.μ., και παραδόθηκε στην Αθήνα μετά από 7 ώρες και 27 λεπτά, αναδεικνύοντας την εντυπωσιακή ταχύτητα που προσέφερε ο νέος τρόπος επικοινωνίας. Μέσα σε λιγότερο από μία ημέρα, μια πληροφορία που προηγουμένως θα χρειαζόταν ημέρες ή και εβδομάδες για να φτάσει δια θαλάσσης, μπορούσε πλέον να μεταδοθεί άμεσα, σηματοδοτώντας την ουσιαστική ενσωμάτωση της Ελλάδας στο διεθνές τηλεγραφικό δίκτυο.