Γλώσσα & Σύμβολα Επικοινωνίας

Greeklish & νέες μορφές λόγου

Έρευνα του 1999 για τη χρήση των greeklish στο ίντερνετ δείχνει ότι το 86% των ερωτηθέντων, ηλικίας άνω των 45 ετών, βρίσκουν τα λατινοελληνικά «άσχημα» και «ακαλαίσθητα», ενώ το 71% ότι αποτελούν «πρόβλημα και απειλή» για την ελληνική γλώσσα. 2001 & σαράντα ακαδημαϊκοί δίνουν στη δημοσιότητα ένα κείμενο-διακήρυξη επισημαίνοντας τον κίνδυνο συρρίκνωσης της ελληνικής γλώσσας από την εκτεταμένη χρήση των greeklish στην ηλεκτρονική αλληλογραφία. Φόβοι που δεν επιβεβαιώνονται, όχι μόνο γιατί τα νέα λογισμικά που κυκλοφόρησαν στις αρχές των 2000s  διαθέτουν και ελληνικό αλφάβητο, με αποτέλεσμα την μείωση της χρήσης του λατινικού, αλλά κυρίως επειδή η γλώσσα είναι ζωντανή, μετασχηματίζεται & ξεκινούν νέες μορφές λόγου.

Το τηλεγραφικό Υπεροπτικό style με τους ακανόνιστους ήχους

Δεν είναι η πρώτη φορά που η εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών προκαλεί ανησυχία για την παρακμή του γραπτού λόγου. Η εφεύρεση κι η εξάπλωση  του τηλέγραφου στα μέσα του 19^ου αιώνα επέβαλε συντομία και ακρίβεια στη γλώσσα. Η χρέωση ανά λέξη ώθησε τους ανθρώπους να παραλείπουν άρθρα και περιττές λέξεις, δημιουργώντας ένα λιτό και κοφτό ύφος. Το μήνυμα χρησιμοποιεί λέξεις-κλειδιά για να μεταφέρει βασικές πληροφορίες με ελάχιστο κόστος. Η οικονομία στη γλώσσα συμβαδίζει με τις απαιτήσεις του μέσου. Ο  επικοινωνιολόγος Marshall McLuhan γράφει: «Ο τηλέγραφος απομάκρυνε ξανά τη γλώσσα από τον έντυπο λόγο και άρχισε να παράγει ακανόνιστους ήχους (…)· φαινόμενα που εξακολουθούν να προκαλούν απογοήτευση στη λογοτεχνική κοινότητα με τις επιτηδευμένες συμπεριφορές ενός υπεροπτικού ύφους που μιμείται την τυπογραφική ομοιομορφία» (Understanding Media: The Extensions of Man, 1964).

Email / Chat / SMS / Emojis / Avatars

«Το Μέσο είναι το Μήνυμα» Marshall McLuhan

Με την έλευση του ίντερνετ και ιδιαίτερα των email και των chat, η γραπτή γλώσσα απέκτησε πιο προφορικά χαρακτηριστικά. Οι χρήστες υιοθετούν συντομογραφίες, emojis και αγγλικούς όρους, ενώ το ύφος γίνεται αυθόρμητο. Η ταχύτητα επικοινωνίας κάνει την σύνταξη και την ορθογραφία απλά …βασική. Το κινητό τηλέφωνο, με τα SMS και τις εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, εδραιώνει τους νέους κανόνες γραφής. Τα μηνύματα είναι ακόμα πιο σύντομα, το ύφος πιο προσωπικό & η γλώσσα αποκτάει νέα σύμβολα. Ειδικά στον χώρο του gaming, με την δημιουργία των avatars, η γλώσσα σωματοποιείται , ενώ με το video sharing, η μη λεκτική γλώσσα (εκφράσεις, χειρονομίες) μπαίνει σε πρώτο πλάνο, κυρίως στις νεότερες ηλικίες.

Ο Marshall McLuhan υποστηρίζει ότι κάθε μέσο επικοινωνίας μετασχηματίζει τη σκέψη μας. Οι τηλεπικοινωνίες δεν έκαναν την γλώσσα πιο φτωχή, την έκαναν διαφορετική, ίσως λιγότερο εύγλωττη, αλλά σίγουρα πιο δημιουργική.

Φωτογραφίες:

1. Εξώφυλλο του περιοδικού Θησαυρός, δεκαετία 1950.
2. Ηλεκτρονική αλληλογραφία σε greeklish.
3. Τηλεγράφημα του Μεσοπολέμου σε greeklish.
4. Επικοινωνία με emojis. Ένα ψηφιακό εργαλείο διδάσκει τους ανθρώπους μια γλώσσα με εικονίδια.