Τον Σεπτέμβριο του 1859, η ανθρωπότητα έγινε μάρτυρας του ισχυρότερου ηλιακού φαινομένου που έχει καταγραφεί ποτέ: της Μαγνητικής Καταιγίδας Carrington. Πήρε το όνομά της από τον Βρετανό αστρονόμο Ρίτσαρντ Κάρινγκτον, ο οποίος παρατήρησε μια τεράστια ηλιακή έκλαμψη την 1 Σεπτεμβρίου. Λίγες ώρες αργότερα, η Γη χτυπήθηκε από μια μαζική εκπομπή ηλιακής ύλης, προκαλώντας ισχυρές γεωμαγνητικές διαταραχές.
Το φαινόμενο είχε άμεσες και εντυπωσιακές επιπτώσεις στο τότε πρωτοποριακό μέσο επικοινωνίας, τον τηλέγραφο. Σε Ευρώπη, Αμερική, Ασία και Αυστραλία τα τηλεγραφικά δίκτυα κατέρρευσαν για μερικές ώρες. Καλώδια και εξοπλισμός υπερθερμάνθηκαν, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι χειριστές υπέστησαν ηλεκτροσόκ. Ωστόσο, μερικά τηλεγραφικά συστήματα συνέχισαν να λειτουργούν ακόμη και όταν είχαν αποσυνδεθεί από την πηγή ενέργειας, τροφοδοτούμενα αποκλειστικά από το ηλεκτρικό ρεύμα που παρήγαγε η μαγνητική καταιγίδα.
Το βόρειο σέλας βάζει φωτιά στο παγκόσμιο δίκτυο
Τα γεγονότα προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον στο κοινό και αναφέρθηκαν ευρέως σε εφημερίδες της εποχής. Οι μαρτυρίες προέρχονται από όλες τις γωνιές του κόσμου: οι άνθρωποι μπόρεσαν να δουν το πανέμορφο βόρειο σέλας ακόμα και ως τη Χιλή και τη Χαβάη. Οι τηλεγραφητές, όμως, σε Βόρεια Αμερική και Ευρώπη μετέδιδαν πιο δυσοίωνες ειδήσεις. Ο τηλεγραφητής του Πίτσμπουργκ ανέφερε ότι αφού αποσύνδεσε τις μπαταρίες, κατάφερε να στέλνει μηνύματα χρησιμοποιώντας μόνο την ενέργεια που είχε επαχθεί στις τηλεγραφικές γραμμές από τις μαγνητικές διαταραχές. «Το πρωί της 2ας Σεπτεμβρίου, κατόπιν δικού μου αιτήματος, ο τηλεγραφητής της Φιλαδέλφειας αποσύνδεσε την μπαταρία του, καθώς η δική μου ήταν ήδη αποσυνδεδεμένη. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων λειτουργίας ανταλλάξαμε μηνύματα με μεγάλη ικανοποίηση. Όταν διακοπτόταν όμως το κύκλωμα παρατηρούνταν όχι μόνο σπινθήρες, αλλά και ρεύματα φωτιάς, τα οποία, αν διαρκούσαν περισσότερο από μια στιγμή, θα είχαν σίγουρα λιώσει τις πλατινένιες επαφές του χειριστηρίου».
Αρκετοί υπάλληλοι έπαθαν ηλεκτροπληξία, όπως ο τηλεγραφητής στην Ουάσιγκτον: «Τυχαία έγειρα προς τον τηλέγραφο, ο οποίος βρισκόταν κοντά στον τοίχο, και το μέτωπό μου άγγιξε ελαφρώς ένα γειωμένο σύρμα. Αμέσως δέχθηκα ένα πολύ ισχυρό ηλεκτρικό σοκ, που με ζάλισε για μια στιγμή. Ένας ηλικιωμένος άνδρας, που καθόταν απέναντί μου σε μικρή απόσταση, είπε ότι είδε μια σπίθα να πετάγεται από το μέτωπό μου προς τη συσκευή». Ενώ αλλού προκλήθηκαν φωτιές στα τηλεγραφεία, όπως φαίνεται από την παρακάτω μαρτυρία που προέρχεται από τη Νορβηγία: «Η ένταση των ρευμάτων ήταν μεγαλύτερη στις πιο μακρινές γραμμές που κατευθύνονταν προς τον βορρά, στις οποίες παρατηρούνταν σπινθήρες και συνεχείς ηλεκτρικές εκκενώσεις. Κομμάτια χαρτιού πήραν φωτιά ενώ το ρεύμα ήταν κατά διαστήματα τόσο ισχυρό, που ήταν απαραίτητο να γειώνονται οι γραμμές για να προστατευθούν οι συσκευές από καταστροφή».
Carrington reloaded
Η Καταιγίδα Κάρινγκτον ήταν το πρώτο καταγεγραμμένο παράδειγμα των επιπτώσεων του διαστήματος στις ανθρώπινες τεχνολογίες. Αν και τότε η τηλεγραφία ήταν ακόμα στα σπάργανα, το συμβάν αποκάλυψε τη στενή σχέση μεταξύ του Ήλιου και των τεχνολογικών υποδομών της Γης. Ωστόσο, εκείνη την εποχή ο κόσμος δεν ήταν τόσο εξαρτημένος από τον ηλεκτρισμό. Σήμερα, με τις τηλεπικοινωνίες να εξαρτώνται από δορυφόρους, GPS, υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας και δίκτυα ηλεκτρισμού, ένα παρόμοιο φαινόμενο θα είχε πολλαπλάσιες συνέπειες.
Τον Ιούλιο του 2012 η Γη γλύτωσε την τελευταία στιγμή από μία παρόμοια με το φαινόμενο Κάρινγκτον μαγνητική καταιγίδα, η οποία πέρασε από την τροχιά της Γης μόλις μία εβδομάδα μετά. Σύμφωνα με τη NASA, μια μαγνητική καταιγίδα αντίστοιχη της Carrington σήμερα θα προκαλούσε εκτεταμένες τεχνολογικές βλάβες, καταστροφές στο δίκτυο, προβλήματα στην πλοήγηση και τις επικοινωνίες. Παρά το γεγονός ότι δεν θα έθετε σε άμεσο κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή στη Γη, οι επιπτώσεις σε κρίσιμες υποδομές και στην οικονομία θα ήταν τεράστιες – από εβδομάδες έως μήνες αποκατάστασης και κόστος τρισεκατομμυρίων δολαρίων.