Ο Vint Cerf, ο άνθρωπος που θεωρείται ο πατέρας του ίντερνετ, προειδοποίησε σε συνέδριο το 2015 για την έλευση του «ψηφιακού μεσαίωνα».
«Η συνεχής ψηφιοποίηση που εξαφανίζει τα έντυπα τεκμήρια θα φέρει μια εποχή όπου κείμενα, φωτογραφίες ή και μουσική του πρόσφατου παρελθόντος και παρόντος δεν θα είναι προσβάσιμα στις μελλοντικές γενιές». «Τα υπερ-εξελιγμένα συστήματα του μέλλοντος μπορεί να μην διαβάζουν τα ψηφιακά αρχεία του σήμερα. Μήπως είναι χρήσιμο να κρατάμε φυσικά, εκτυπωμένα αρχεία;»
Τελικά η ψηφιοποίηση μπορεί να προκαλέσει ρωγμές στην ιστορική μνήμη;
Οι επιστολές, τα τηλεγραφήματα, οι φωτογραφίες διατηρούσαν το ιστορικό αποτύπωμα και την πληροφορία κάθε εποχής. Τα e-mail, blogs, social media, ιστοσελίδες, avatar σβήνουν στην άβυσσο του κυβερνοχώρου ή στην αναβάθμιση του επόμενου εξελιγμένου υπολογιστή ή κινητού.
Αυτή η εξέλιξη δεν είναι καινούργια για τις τηλεπικοινωνίες. Την ίδια επίδραση είχε η εφεύρεση του τηλεφώνου στα τέλη του 19ου αιώνα. Εκεί όπου τα τηλεγραφήματα διατηρούσαν την πληροφορία της επικοινωνίας, το τηλέφωνο την εξαφάνιζε. Αυτό είχε ως συνέπεια να χαθούν σημαντικές πηγές για την ιστορία. Αγνοούμε τι απάντησε ο Ρούζβελτ στην κρίσιμη τηλεφωνική του συνομιλία με τον Τσόρτσιλ την χρονιά που ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1939, ωστόσο έχουν διασωθεί τα τηλεγραφήματα που αντάλλαξαν οι δύο άνδρες την ίδια περίοδο και μπορούμε να τεκμηριώσουμε την στάση του Αμερικανού προέδρου απέναντι στην επερχόμενη ναζιστική απειλή.
Το ίδιο συνέβη και με την γραμμή άμεσης πρόσβασης ή το «κόκκινο τηλέφωνο» που καθιερώθηκε το 1963 μεταξύ Λευκού Οίκου και Κρεμλίνου μετά την κρίση των πυραύλων στην Κούβα. Ενώ τα κρυπτογραφημένα τηλεγραφήματα που αντάλλασσαν το Πεντάγωνο και η Μόσχα έχουν διασωθεί, τα προσωπικά τηλεφωνήματα των δύο ηγετών του Ψυχρού Πολέμου, Κένεντι και Χρουστσόφ, λανθάνουν.
Το τηλεγράφημα: ένας storyteller αφηγείται
Η συλλογή των τηλεγραφημάτων του Μουσείου που αριθμεί πάνω από 8.000 τεκμήρια. Επίσημες ή απλές στιγμές της καθημερινότητας, εμπορικές συναλλαγές, ναυτιλιακές επικοινωνίες και ανθρώπινες στιγμές έχουν διατηρηθεί στο αρχείο του μουσείου ως πολύτιμες πηγές για την κοινωνική και οικονομική ιστορία της χώρας μας για την περίοδο 1859-1990. Η σημασία της συλλογής αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο αν αναλογιστούμε ότι από το 2019 η τηλεγραφική υπηρεσία δεν υπάρχει πλέον. Το τηλεγράφημα αποτελεί μία τεχνολογία του παρελθόντος, ένα ακόμη delete της ψηφιακής επικοινωνίας.
