Με αφορμή την επέτειο των εγκαινίων του ΟΤΕ στις 10 Νοεμβρίου 1949 θυμόμαστε το ιστορικό πλαίσιο που οδήγησε στην ίδρυση του μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού οργανισμού της Ελλάδας και τα επιτεύγματά του.
Το τηλέφωνο μετά τον πόλεμο
Το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε τις τηλεπικοινωνίες της χώρας κατεστραμμένες ή με απαρχαιωμένο τεχνικό εξοπλισμό. Ο πόλεμος, η κατοχή κι ο εμφύλιος συσσώρευσαν σημαντικές καταστροφές. Το 80% του τηλεγραφικού δικτύου είχε καταστραφεί, ενώ στην Αθήνα αχρηστεύθηκαν σχεδόν όλα τα τηλεφωνικά κέντρα με αποτέλεσμα από τους 32.643 συνδρομητές της Αθήνας τον Οκτώβριο του 1944 να διατηρηθούν μόλις 6.000 συνδρομητές τον Ιανουάριο του 1945, συνέπεια των Δεκεμβριανών. Επίσης, ως το 1949 οι τηλεπικοινωνίες στη Ελλάδα εξυπηρετούνταν κυρίως από ξένες ιδιωτικές εταιρίες: την Α.Ε.Τ.Ε. με κύριο μέτοχο την Siemens und Halske (αστική τηλεφωνία), την Cable and Wireless (τηλεγραφική και τηλεφωνική ανταπόκριση με το εξωτερικό), ενώ η εσωτερική τηλεγραφία και υπεραστική τηλεφωνία ανήκαν στο κράτος.
Γενικά, πριν τον ΟΤΕ, το τηλέφωνο ήταν ένα είδος πολυτελείας που αφορούσε τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Ο ΟΤΕ ιδρύθηκε το 1949, στο ευρύτερο πλαίσιο ανασυγκρότησης της χώρας και ενισχύθηκε οικονομικά με 136.704.074 δραχμές από το σχέδιο Μάρσαλ. Ωστόσο, σύμφωνα με το τετραετές πρόγραμμα ανασυγκρότησης των ετών 1948-1952, ο τομέας των τηλεπικοινωνιών αποτελούσε μόλις το 1,8% της συνολικής κατανομής των επενδύσεων (αντίθετα η ενέργεια κι οι μεταφορές το 20,1 και 21,5% αντίστοιχα). Ο ΟΤΕ κατάφερε να αναπτυχθεί στηριζόμενος στους ιδίους πόρους του. Τα τεράστια χρηματικά ποσά τα οποία απαιτούνταν για την εφαρμογή των προγραμμάτων ανάπτυξης των τηλεπικοινωνιών προέρχονταν από τα τηλεφωνικά και τηλεγραφικά τέλη, την εφ’ άπαξ εισφορά κάθε νέας τηλεφωνικής σύνδεσης και την εκποίηση άχρηστων υλικών εγκαταστάσεων.
1949-1959 νούμερα ανάπτυξης που εντυπωσιάζουν
Την δεκαετία 1949-1959, η πρόοδος στην ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών ήταν πραγματικά σημαντική.
- Αύξηση των αυτόματων τηλεφώνων από 43.290 σε 102.601 στην Αττική, δηλαδή οι αυτόματες τηλεφωνικές παροχές σε Αθήνα και Πειραιά αυξήθηκαν σε ποσοστό 137%.
- Αύξηση των κοινόχρηστων τηλεφώνων από 154 σε 417. Να σημειωθεί ότι παρόλο που η εγκατάσταση των κοινόχρηστων κερματοδεκτών σε απομακρυσμένες περιοχές ήταν δαπανηρή και αντιοικονομική για τον ΟΤΕ, θεωρήθηκε απαραίτητη για την εξυπηρέτηση του ευρύτερου κοινού και των κοινωνικών αναγκών.
- Διεθνής τηλεφωνία: το 1948 η Ελλάδα επικοινωνούσε τηλεφωνικά μόλις με 15 χώρες του κόσμου. Το 1959 είχε συνδεθεί τηλεφωνικά με το σύνολο της Ευρώπης και τις περισσότερες χώρες της Αμερικής, Ασίας, Αφρικής και Αυστραλίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το ποσοστό αύξησης των υπεραστικών συνδιαλέξεων εξωτερικού να φθάσει το 2.044%.
Έτσι, δέκα χρόνια μετά την ίδρυση του ΟΤΕ, το τηλέφωνο παύει πλέον να θεωρείται προνόμιο των λίγων και γίνεται κτήμα των πολλών.
Κι ο Μανώλης Χιώτης το 1959 μπορεί να γράψει το τραγούδι «Πάρε με στο τηλέφωνο λιγάκι να τα πούμε….».
