Η εικόνα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης επικοινωνίας σήμερα. Το διαπιστώνουμε στην καθημερινότητά μας. Οι νέοι τείνουν να συνομιλούν με οπτικοποιημένες μορφές επικοινωνίας, όπως φωτογραφίες και emojis περισσότερο από το παρελθόν. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2015 το λεξικό της Οξφόρδης ανακήρυξε ένα emoji, το πρόσωπο που κλαίει από τα γέλια, την λέξη της χρονιάς. Το Instagram είναι πιο δημοφιλές από το Twitter. Το οπτικό μήνυμα είναι πιο δυνατό από το γραπτό· κι επίσης πιο γρήγορο, άμεσο, αλλά ταυτόχρονα και αμφίσημο.
Από πού ξεκίνησαν, όμως, όλα;
Η επιθυμία του ανθρώπου για επικοινωνία με εικόνες είναι τόσο παλιά όσο κι ανάγκη του για τηλεπικοινωνία.
Πριν ακόμη καθιερωθεί το μορσικό σύστημα τηλεγραφίας στην Ευρώπη (1851) και πριν ακόμη ο Σάμιουελ Μορς στείλει το περίφημο πρώτο του τηλεγράφημα από την Ουάσινγκτον στην Βαλτιμόρη (1844), ήδη υπήρχαν εφευρέτες που είχαν καταφέρει, χρησιμοποιώντας τις ιδιότητες του ηλεκτρισμού, να αποστείλουν εικόνες σε απόσταση.
Ωστόσο, όπως συνέβη και με άλλες καινοτομίες του 19ου αιώνα που άλλαξαν την ιστορία των τηλεπικοινωνιών (τηλεγραφία, τηλεφωνία), οι διεκδικητές της πατρότητας ήταν πολλοί.
Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι η πρώτη πατέντα για συσκευή τηλεμεταβίβασης εικόνων κατατέθηκε στο Λονδίνο το 1843 από τον Σκωτσέζο ωρολογοποιό Alexander Bain. Το κοινό της εποχής μπορεί να ενθουσιάστηκε όταν είδε εικόνες να μεταφέρονται μέσα από καλώδια, αλλά σύντομα ένας νέος εφευρέτης, ο Άγγλος Frederick Collier Bakewell, εμφανίστηκε με μία βελτιωμένη συσκευή από αυτή του Bain κατηγορώντας τον παράλληλα ότι ο τελευταίος του είχε κλέψει την ιδέα. Η μακροχρόνια διαμάχη τους έληξε μέσα στην αδιαφορία των επιχειρηματιών να χρηματοδοτήσουν τις πολύπλοκες μηχανές και να επενδύσουν στο φθηνό και εύχρηστο σύστημα του Μορς.
Η πρώτη τηλεφωτογραφική συσκευή που τέθηκε σε πρακτική εφαρμογή ήταν ο «παντηλέγραφος» (γιατί μπορούσε να μεταβιβάσει «τα πάντα») του Ιταλού κληρικού Καζέλι που συνέδεσε το Παρίσι με τη Λυών το 1863. Η υπηρεσία λειτούργησε μόνο για τέσσερα χρόνια, καθώς το κόστος της ήταν απαγορευτικό για το ευρύ κοινό (την χρησιμοποιούσαν κυρίως επιχειρηματίες για την αποστολή υπογεγραμμένων εγγράφων). Όπως στην περίπτωση του Καζέλι, έτσι και άλλες εφευρέσεις που είχαν σχέση με την fax τεχνολογία ήταν καταδικασμένες σε αποτυχία κατά τον 19ο αιώνα από τη στιγμή που δεν μπορούσαν να είναι εμπορικά βιώσιμες.
Η τηλεφωτογραφία είναι ένα καλό παράδειγμα του πως η δυνατότητα οικονομικής εκμετάλλευσης μιας τεχνολογικής καινοτομίας καθορίζει την εξέλιξή της.
